Historia parafii Wilamowice łączy się ściśle z dziejami mieszkańców Wilamowic. A dzieje te są bardzo ciekawe. Zgodnie z podaniami historyków, po spustoszeniu ziem polskich przez najazd Tatarów w roku 1241, ówcześni piastowscy władcy postanowili na opustoszałe i spalone ziemie sprowadzić osadników z Zachodu, dla ożywienia rolnictwa, przemysłu i handlu. W ten sposób około 1250 roku na teren Wilamowic przybyła grupa kolonistów z terenu dawnej Flandrii, konkretnie z Fryzji, z okolic dzisiejszej Brugii (Belgia) i założyła osadę Wilamowice. Osadnicy ci przywieźli ze sobą specyficzny folklor, język i obyczaje. Wiele elementów tej kultury, ku wielkiemu zainteresowaniu historyków i etnografów, przetrwało do czasów współczesnych. Szczególną ciekawostką jest pozostały w swym archaicznym dialekcie język, którym posługują się jeszcze najstarsi mieszkańcy.

Obecna gwara jest wynikiem przekształcenia języka flamandzkiego. Śp. prof. Marian Szyrocki, wybitny znawca języków germańskich, w tym flamandzkiego, określił tę gwarę jako zlepek dawnych języków: starogermańskiego, francuskiego, celtyckiego, galijskiego i retoromańskiego, które to języki wykrystalizowały w późniejszym okresie język niderlandzki, lub inaczej flamandzki.

Dzieje mieszkańców Wilamowic ściśle splotły się i trwale powiązały z dziejami narodu polskiego i Kościoła Katolickiego. Spośród nich wyrosło wielu wybitnych rodaków, wielce zasłużonych dla Kościoła i Ojczyzny, na czele z najwybitniejszym synem tej ziemi, Świętym Józefem Bilczewskim, Arcybiskupem i Metropolitą Lwowskim (1860 -1923).

Osadnicy przywieźli ze sobą wiarę katolicką i – jak o tym wspomina Józef Latosiński, autor monografii Wilamowic z 1908 r. – przekazywali z pokolenia na pokolenie naśladowanie przodków w pobożności i skromności, pracowitości i oszczędności oraz umiłowanie tej polskiej ziemi, która przyjęła ich gościnnie i żywi przez przeszło siedem już wieków.

Około 1300 roku mieszkańcy wybudowali pierwszy kościół drewniany i wtedy też została tutaj erygowana parafia rzymskokatolicka.

W ciągu swej historii parafianie wilamowiccy wybudowali cztery kościoły, z których trzy spłonęły w czasie tragicznych pożarów. Ostatni z nich, XVIII-wieczny, piękny drewniany kościół trwa jeszcze żywo w pamięci starszego pokolenia mieszkańców. Budowę obecnego, czwartego już kościoła, rozpoczęto w 1923 roku, tym razem murowanego z betonowych odlewów kamiennych, o bogatej architekturze neogotyckiej, wzorowanej na katedrze św. Stefana w Wiedniu. Budowę rozpoczęto z wielkim zapałem, jednak trudne lata kryzysu gospodarczego lat 30-tych, a następnie II wojna światowa i trudne dla Kościoła czasy powojennych rządów komunistycznych praktycznie wstrzymały budowę aż do czasu tragicznego pożaru starego kościoła we wrześniu 1957 roku. Niezwykła ofiarność i zaangażowanie parafian wraz z ówczesnym proboszczem ks. Franciszkiem Pielą sprawiły, że w stosunkowo niedługim czasie ukończono budowę na tyle, że w roku 1960 dokonano poświęcenia kościoła.

Od tego czasu nieustannie parafia kontynuuje dobudowę oraz wyposażenie wnętrza i otoczenia świątyni. Duże ożywienie w tych pracach nastąpiło z inicjatywy obecnego proboszcza ks. Michała Boguty, który został mianowany administratorem parafii w 1977 r., a od 1982 r. – proboszczem.

W latach 1980 – 1984 ukończono najbardziej niebezpieczny etap budowy, a mianowicie wybudowanie wieży głównej i pięciu wieżyczek bocznych. Wysokość wieży, łącznie z krzyżem umieszczonym na wierzchołku wynosi 72 m. Dlatego wspaniale góruje ona nad okolicą i jest widoczna ze znacznej odległości. W ten sposób świątynia otrzymała swój ostateczny, zaplanowany przed laty, architektoniczny kształt. Wokół kościoła zostało wykonane ogrodzenie i pięknie uporządkowany teren wraz z krzewami i drzewami.

W 1988 roku miejscowy rzeźbiarz amator Kazimierz Danek wyrzeźbił dla kościoła stacje Drogi Krzyżowej, ujawniając przy tym swój wielki talent.

Zachęcony tym sukcesem podjął się największego dzieła swego życia: wykonania ołtarza głównego, o imponujących rozmiarach (wysokość 12,5 m), w stylu dostosowanym do neogotyckiego kościoła, czego nie tworzą już żadni współcześni artyści. Zaprojektował i wyrzeźbił w drzewie wspaniały tryptyk o tematyce ofiary, ze sceną Ostatniej Wieczerzy, jako głównym motywem. Praca nad tym dziełem pochłonęła mu osiem lat mozolnego trudu. Pomagało kilku stolarzy. Wyrzeźbiony ołtarz został wysoko oceniony przez znawców sztuki i jest podziwiany przez wielu uczestników wycieczek, nawiedzających świątynię; stał się także tematem licznych reportaży w prasie i telewizji. K. Danek wyrzeźbił także ołtarze boczne (1996 – 1997).

W homilii wygłoszonej podczas uroczystości poświęcenia ołtarza Ks. Biskup Tadeusz Rakoczy powiedział: „… ta wspaniała nastawa ołtarza, wykonana przez miejscowego rzeźbiarza, nie tylko ubogaciła tę piękna świątynię, ale także całą naszą Beskidzką Diecezję.”

Kościół został również ubogacony – rok wcześniej – trwałym ołtarzem marmurowym, dzięki czemu, po 70 latach budowy, mógł być konsekrowany przez biskupa naszej diecezji. Było to 21 marca 1993 roku.

We wrześniu 1994r. odbyła się pielgrzymka parafian do Fatimy, skąd przywieziono wierną kopię Figury Matki Bożej Fatimskiej, którą poświęcił 13 października Ks. Bp Ordynariusz T. Rakoczy i nałożył koronę poświęconą wcześniej przez Ojca św. Odtąd co roku 13 maja i 13 października odbywają się uroczyste nabożeństwa fatimskie z procesją ulicami Wilamowic, z udziałem licznych wiernych z parafii oraz sąsiednich miejscowości.

W ostatnich latach w kościele została położona nowa granitowa posadzka. W 1997r. dobudowano kaplicę, w które jest ołtarz z obrazem Św. Abp Bilczewskiego, pobłogosławionym przez Ojca św. w 1981r. w Rzymie. Wykonane zostały stalle w prezbiterium z rzeźbami P. Danka przedstawiającymi Bł. Abp Józefa w otoczeniu Św. Franciszka z Asyżu, i Św. Antoniego oraz Papieża Jana Pawia II w otoczeniu św. brata Alberta i św. Maksymiliana. P. Kazimierz Danek zaprojektował i wykonał też tron na którym po raz pierwszy zasiadł Prymas Polski w czasie uroczystości 12 czerwca .Materiał do wykonywania figur ornamentów przygotował P. Władysław Hajduga. Wiele pracy stolarskiej przy wykonywaniu ołtarzy, stalli, boazerii wraz z ławkami zostały wykonane przez stolarza Jacka Markla ze Starej Wsi według projektów P. Danka.

26 czerwca 2001 r. podczas pielgrzymki do Lwowa Ojciec Święty Jan Paweł II dokonał beatyfikacji Abp Józefa Bilczewskiego, a po uroczystym wniesieniu Jego obrazu (29 czerwca 2001) kaplica stała się miejscem modlitwy i wypraszania łask za wstawiennictwem Błogosławionego.

W 2001 roku odnowiona zastała elewacja kościoła metodą alpinistyczną, a w 2002 roku odnowione zostały ściany wewnątrz kościoła.

Uroczystości dziękczynne w rocznicę beatyfikacji odbyły się 12 czerwca 2002 r. z udziałem całego Episkopatu Polski, duchowieństwa i licznie zgromadzonych wiernych. Przybył też Ks. Kardynał Marian Jaworski ze Lwowa z Bp. Marianem Buczkiem.

Jednak największym wydarzeniem w dziejach parafii niewątpliwie jest kanonizacja św. Józefa Bilczewskiego. W 2005 r. Jan Paweł II podpisał dekret, jak się okazało była to ostatnia taka decyzja Sługi Bożego, ustalając termin kanonizacji. Ta odbyła się podczas Synodu Biskupów w Rzymie na zakończenie roku Eucharystycznego. 23 X 2005 r. w obecności wielu hierarchów kościoła abp. Bilczewski został kanonizowany przez Papieża Benedykta XVI.

Kościół wraz z estetycznie uporządkowanym otoczeniem, nowo wybudowaną plebanią (1987) i salkami katechetycznymi (1979) bardzo upiększyło miasteczko Wilamowice i jest wielką chlubą całej parafii. Jest świadectwem nie tylko głębokiej wiary w Boga, ale również ogromnej pracy, trudu i ofiarności oraz spełnienia ambitnych zamierzeń kilku pokoleń mieszkańców.

W ten sposób wypełniły się również słowa Świętego Arcybiskupa Bilczewskiego, który przed laty gorąco zachęcał swoich rodaków do tej budowy, wygłaszając testamentalne słowa: „Nie spoczniemy, aż kapłani i dzwony nowej świątyni będą, z tego miejsca głosić: Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój ludziom dobrej woli” (z homilii wygłoszonej podczas nawiedzenia rodzinnej parafii).

Ufamy że modlitwy zanoszone do Boga przez stawiennictwo Świętego Rodaka staną się bogactwem ducha dla obecnych i następnych pokoleń parafian.

ks. Prałat Michał Boguta, emeryt

Wilamowice, 2016 r.